Nhật thực là gì? Ở Việt Nam có thể ngắm nhật thực lai ở đâu?

Nhật thực là gì là vấn đề được nhiều người quan tâm, mời các bạn xem câu trả lời về hiện tượng nhật thực trong bài viết sau.

Nhật thực là gì?

Nhật thực thường xảy ra khi mặt trăng đi qua giữa mặt trời và trái đất. Khi nhìn từ trái đất, chúng ta sẽ thấy mặt trăng che khuất một phần hoặc hoàn toàn mặt trời.

Cụ thể, trái đất chuyển động quanh mặt trời trong khi mặt trăng chuyển động quanh trái đất. Mỗi chu kỳ, mặt trăng đi vào vị trí giữa trái đất và mặt trời một lần. Tuy nhiên, do hai quỹ đạo lệch nhau khoảng 5 độ nên không phải lúc nào mặt trăng cũng đi qua đường nối trái đất và mặt trời. Nói cách khác, nhiều khi mặt trăng đi vào chính giữa thời điểm “trăng non”, một đêm không trăng non có một lần 3 thiên thể (mặt trời – mặt trăng – trái đất) thẳng hàng.

Có bao nhiêu loại nhật thực?

Có bốn loại nhật thực cơ bản. Đầu tiên là nhật thực một phần, khi chỉ có bóng bên ngoài của mặt trăng, được gọi là vùng nửa tối, tương tác với Trái đất. Từ bên trong vùng nửa tối, người ta chỉ nhìn thấy phần Mặt trời bị đĩa Mặt trăng che phủ.

Tiếp theo là nhật thực toàn phần, trong đó chỉ từ bên trong hình nón tối của mặt trăng, được gọi là bóng tối, mới có thể nhìn thấy nhật thực toàn phần.

Nhật thực hình khuyên hay “vòng lửa” được gọi như vậy vì mặt trăng ở quá xa và do đó quá nhỏ để che khuất mặt trời. Vì vậy, một vòng ánh sáng mặt trời vẫn có thể nhìn thấy tối đa xung quanh rìa của mặt trăng. Để bóng tối đến được Trái đất trong kiểu nhật thực này, mặt trăng phải ở gần hơn khoảng cách trung bình của nó.

Cuối cùng là nhật thực lai. Hiện tượng này rất hiếm khi xảy ra. Nhật thực lai thường xảy ra khi nhật thực hình khuyên chuyển sang nhật thực toàn phần.

Trong tất cả các loại trên, nhật thực lai chỉ chiếm 4,8%. Trong thế kỷ 21, chỉ có 7 lần nhật thực lai xảy ra. Và một trong số đó sẽ diễn ra vào ngày mai, 20 tháng 4 năm 2023.

Bạn có thể xem nhật thực lai ở đâu tại Việt Nam?

Tại Việt Nam, khu vực có thể xem nhật thực lai là các tỉnh phía Nam, từ Quảng Trị trở vào Nam.

Theo Hội thiên văn nghiệp dư Hà Nội (HAS), ngày 20/4/2023 sẽ diễn ra hiện tượng nhật thực lai đặc biệt. Hầu hết mọi người trên thế giới sẽ không thể quan sát hiện tượng này. Ở Việt Nam chỉ thấy nguyệt thực một phần tương đối mờ.

Nguyệt thực này sẽ bắt đầu ở nam Ấn Độ Dương, quét qua Australia, Đông Nam Á và kết thúc ở Thái Bình Dương. Vùng quan sát được của nhật thực toàn phần và hình khuyên rất hẹp, chủ yếu là biển.

Nhật thực lai là một loại nhật thực “lai” giữa nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Khi nhật thực lai xảy ra, một số vùng trên Trái đất sẽ thấy pha toàn phần, những vùng khác sẽ thấy pha hình khuyên (và tất nhiên, những vùng khác chỉ thấy pha một phần).

Trên đất liền, các tỉnh thuận lợi nhất là Ninh Thuận và Bình Thuận. Nhưng ngay cả ở đây độ che khuất cũng chỉ là 8% (tức là Mặt trời chỉ bị che khuất 8%). Con số này ở TP.HCM là 5%.

Ở vùng biển, đối với quần đảo Trường Sa của Khánh Hòa, độ che phủ lên đến khoảng 20% ​​(tùy từng đảo). Riêng quần đảo Hoàng Sa của Đà Nẵng, độ che phủ đạt khoảng 5%. Sau lần nhật thực này, phải đến ngày 2/8/2027, tại Việt Nam mới diễn ra một lần nhật thực. Nhưng… một lần nữa nhưng một lần nữa, tắc nghẽn không khá hơn lần này là bao nhiêu.

Gần một năm sau, vào ngày 22 tháng 7 năm 2028, chúng ta được chào đón bằng hiện tượng nhật thực một phần đáng chú ý, khi một số nơi đạt tỷ lệ che khuất 33%.

Ngoài ra, NASA khuyến cáo không được phép nhìn Mặt Trời bằng mắt trần hoặc sử dụng kính râm, kem chống nắng thông thường. Kính râm có thể làm giảm lượng ánh sáng nhìn thấy được, nhưng không thể chặn tia cực tím mạnh.

Cách an toàn để quan sát nhật thực là tạo một lỗ nhỏ có kích thước bằng đầu bút chì trên một tờ giấy hoặc bìa cứng, sau đó để ánh sáng mặt trời chiếu qua lỗ lên một màn hình tạm thời như một tờ giấy. Hình ảnh hiển thị trên màn hình xem tạm thời an toàn hơn cho mắt bạn.

Trên đây là những thông tin giải đáp cho câu hỏi “Nhật thực là gì?” cùng với đó là “Xem nhật thực lai ở đâu tại Việt Nam?” .Hy vọng những thông tin này hữu ích với bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết này.